İSMİN HALLERİ
Türkçe'de ismin halleri, sözcükleri yönelme, yükleme, bulunma ve ayrılma açısından tanımlayan, etkilenen sözcüğün yalın hali ve bu sözcüğe eklenmiş hal ekleri ile oluşturulmuş kelimelerdir.
Türkçede ismin beş farklı hali vardır. Bunlar:
- Yalın hal,
- -i hali,
- -e hali,
- -de hali ve
- -den halidir.
Hal ekleri büyük sesli uyumuna göre "i" yerine "ı" ve "e" yerine "a" harfi ile oluşturulacak şekilde değişirler.
İsmin halleri olarak tanımlanmasına rağmen isim olmayan sözcükler de hal ekleri alabilirler. Bunun dışında Hint-Avrupa dillerinde bilinen genitif ya da âidiyet hâli Türkçe'de "-in hali" olarak ismin hallerinden sayılmamaktadır.
Yalın hâl
Kelimelerin hal eki almamış halidir
Çoğul eki,iyelik eki ya da tamlama eki almış sözcükler de yalın durumdadır.
arkadaşlar bu ödevden 100 aldım bence sizde deneyin ve görün
-i hâli (belirtme hali)
Sözcüklerin -i ya da -ı eki almış halleridir.Adın belirtme durumu eki adın sonuna geldiği sözcüğü belirtili nesne yapar.Yüklemin neyi neleri kimi kimleri belirttiğini gösterir
|
seni
|
onu
|
bizi
|
sizi
|
onları
|
-e hâli (yönelme hali)
Sözcüklerin -e ya da -a eki almış halleridir.Adın yönelme durumu sonuna geldiği sözcüğü dolaylı tümleç yapar.Yüklemin bildirdiği eylemin nereye yöneldiğini gösterir.
|
sana
|
ona
|
bize
|
size
|
onlara
|
-de hâli (bulunma hali)
Sözcüklerin -de ya da -da çekim eki almış halleridir.Bu ekler sonuna geldiği sözcüğü dolaylı tümleç yapar.Yüklemin bildirdiği eylemi gösterir.
|
sende
|
onda
|
bizde
|
sizde
|
onlarda
|
-den hâli (ayrılma hali)
Sözcüklerin -den ya da -dan eki almış halleridir.Adın ayrılma durumu nereden ayrıldığımızı gösterir.Bu ek sonuna geldiği sözcüğü dolaylı tümleç yapar.
|
senden
|
ondan
|
bizden
|
sizden
|
onlardan
|
|